Bok Böceği Bok Böceklerinin Beslenmesi

Bok Böceği

Bok böceği, besin ihtiyacını kısmen ya da tamamen dışkıdan sağlayan böceklerin genel ismidir. Bu böcek türünün büyük çoğunluğu, kın kanatlılar (Coleoptera) takımında sınıflanan Scarabaeidae familyasının alt familyalarından Aphodiinae ve Scarabaeinae üyeleridir. Scarabaeinae alt familyasının 5,000'den fazla türü bulunur ve bu türlerin çoğu besin ihtiyacını tamamen dışkıdan karşılar. Bu nedenle Scarabaeinae alt familyası için bazen "asıl bok böcekleri" denir. Kın kanatlıların diğer bir familyası olan Geotrupidae de dışkıyla beslenir ve çoğunlukla "toprak kazan bok böcekleri" olarak anılırlar.

Bok Böceklerinin Genel Özellikleri

Sert kabuklu böceklerdendir ve çoğu parlak metalik renklere sahiptir.
Genel olarak 5–60 mm büyüklüğündedirler.
Besinleri olan dışkıyı küre haline getirebilme özelliğine sahip tek böcektir.
Ön ayaklarıyla dışkıdan iri bir küre yapar, bu kürenin içine yumurtalarını aşıladıktan sonra küreyi başı hep doğuya dönük olarak, arka ayaklarıyla yuvasına itip gömer.
Yumurtlamadan 24 gün sonra yavrular belirmeye başlar ve küreyi topraktan çıkarıp suya götürür. Küre suda eridiğinde yavrular serbest kalır.
Aşırı soğuk ve kuru havayı sevmezler.
Birçok farklı habitatta yaşarlar; çöl, tarlalar, ormanlar ve otlaklar buna dahildir. Antarktika haricindeki tüm kıtalarda yaşayabilirler.
Ay ışığının geliş açısına göre yönlerini bulabilirler. Ayrıca yönlerini Samanyolu galaksisini kullanarak belirleyebildiği bilinen tek böcek türüdür.
Kendi ağırlıklarının 10 katı ağırlıktaki dışkıyı küre haline getirip itebilirler. Onthophagus taurus türü erkek bok böceği, kendi ağırlığının 1,141 katı kadar ağırlığı itebilir.

Bok Böceklerinin Beslenmesi

Birçoğu mantar ve çürüyen yaprak ve meyvelerle beslenir.
Orta Amerika’da yaşayan bir tür olan Deltochilum valgum, kırkayakları yiyerek beslenen bir etoburdur.
Genellikle su içmez veya başka şeyler yemezler; ihtiyaçları olan her şeyi ana besin kaynaklarından alırlar.
Otobur ve etobur hayvanların gübrelerini yer ve bunları top haline getirerek saklarlar.
Besinlerini çok hassas olan koklama duyuları sayesinde bulurlar.
Bazı hırsız bok böcekleri, başka bok böceklerinin top haline getirdiği küreleri çalabilir.

Bok Böceklerinin Kullanımı ve Faydaları

Bok böcekleri tarım açısından çok faydalıdır. Dışkıyı gömmeleri ve gübreyi tüketmeleri sayesinde besin geri dönüşümüne katkı yaparlar ve toprak verimini iyileştirirler.
Bok böceklerinin çiftlik hayvanlarının bağırsak ve mide parazitleri için etkin biyolojik kontrol etmeni oldukları da belirlenmiştir. Mide-bağırsak parazitlerinin çoğunun yumurtaları, konağın dışkısına geçer. Sonrasında yumurtalar açılır ve bağımsız hareket eden larvalara dönüşürler. Bu aşamadan sonra ve hastalık safhasına kadar gelişirler. Dışkının tamamen ve hızlı bir şekilde kaldırılmasıyla, bok böcekleri bunun önüne geçilmesine katkıda bulunur.
Bok böceklerinin tünel açma davranışı sayesinde, toprağın suyu emme kapasitesi artar ve dışkı kullanma faaliyetleri toprağın besin döngüsünü ve verimini artırır. Yeterli sayıda bok böceği olması durumunda, yüzeyden dışkı kümesinin tamamını 24 saat içerisinde ortadan kaldırabilir. Ergin bok böcekleri, beslenme amacıyla sıvı bileşeninden, dışkı topakları için posasından yararlandığı için dışkı kümesi hızla yok olmaktadır.
Bok böcekleri azot döngüsüne katkıda bulunur. Dışkının yüzeyde bırakılması, dışkının içindeki azotun buharlaşma nedeniyle %80'e varan oranda kaybolmasına neden olur; dışkının hızlı bir şekilde toprağın bünyesine eklenmesiyle, bok böcekleri bitkinin kullanımı için ortamda daha fazla azot içeriğinin kalmasını sağlarlar.
Mikropların yerleştiği dışkıyı ortadan kaldırarak hayvan hastalıklarının azalmasını sağlarlar.

Tarihte Bok Böcekleri

Bok böcekleri eski Mısır’ın en yaygın sembollerindendir. Eski Mısır geleneğinde, üç değişik anlamda kullanılmış olan bu sembolün simgelediği anlamlar kısaca şöyledir:

Ra’nın “khepre” şeklini temsil eden kullanımlarında, kozmik evrenin meydana getirilişini simgeler.
Güneş ile kullanıldığında, Güneş Sistemi'nin kendisine yaşam veren, kendisini yöneten Sirius Sistemi ile ilişkisini temsil eder.
Ölüm ve ölüm-ötesi konularıyla ilgili olarak kullanıldığında, reenkarnasyonu simgelemek üzere kullanılırdı. Aynı zamanda bok böceği şeklinin eski Mısır'da bir tür muska olarak da kullanıldığı bilinmektedir.